Dajmo pčelama šansnu:drevna umetnost pčelarenja može spasiti naš med i nas same

Pčelinka porodice Miladinović,zima 2012

Nema dileme : mi smo u dugoj vezi s pčelama. Nedavni dokazi objavljeni u časopisu Nature pokazuje da ljudi zavise od pčela oko 9.000 godina.
Istraživači su sproveli ispitivanje hemijske analize više od 6.000 ulomaka keramike koja otkriva prisutnost pčelinjeg voska u loncima u neolitiku Evropi, na Bliskom istoku i Severnoj Africi, a time i našu dugu povezanost s tim korisnim insektima.
Osim korištenje pčelinjeg meda kao zaslađivača i izvor hrane (najstariji pot fragmenta u ovom istraživanju bio je lonac), pčelinji vosak je služio u više svrha za populaciju neolitika i antikvara, od kojih su neke još uvijek vidljive i danas. Ljudi koriste pčelinji vosak za vodootporne lonce, u kozmetici,  u lekovite svrhe , za rituale, i tehnološkim zahtevima.

KAKO JE SVE POČELO 

Tačan period u kome je pčela postala "pripitomljena" od strane ljudi nije poznato, ali verovatno je počelo kao lov ljudi na med,gde su tadašnbji ljudi tražili divlje pčelinje zajednice i oduzimali im med. Ova praksa je verovatno postala sezonska,ljudi su se vraćali svake godine i od istih društava oduzimali med .

Prirodni nastavak toga je bilo približavanje pčela ljudima i pčelarstvo je rođeno !j

U početku, ljudi bi se preselili pčelinje zajednice u šupljinama stabala bliže njihovim domovima , a ta praksa se nastavlja u nekim mestima u svetu. Međutim, ovaj proces vađenje meda je bio težak i destruktivan pa su ljudi počeli da eksperimentišu sa novim vrstama pčelinjih staništa.
U drevnoj Grčkoj, lonci su korišteni kao prve košnice i ljudi su počeli koristiti druge jeftine materijale, kao što su tkane slame kao staništa, u kojoj zadržati svoje pčele.

Moderna košnice i rođenje komercijalne pčelarstva

Oko 1800.godine pčelar Lorenco Langstrut je izmislio košnicu koja je omogućila lakšu manipulaciju telom i olakšano vađenje meda.To je osnova modela košnice koja se i danas koristi.

Osnovna Langstroth košnica sastoji se od 8 do 10 okvira, su koju je pčelar ugradio tablu sopstvenog voska.Pčele radilice koristeći voštane ljuspice iz svog tela grade zidove stranica u koje kasnije smeštaju nektar i polen a matica polaže jajašca.Nakon toga pčele od donetog i smeštenog nektara "prave" med.
Košnica je dizajnirana tako da su svi okviri  koje sadrže zamjenjivi, omogućujući pčelaru da premešta sadržaj među košnicama kada je to potrebno. Dodadat je  poklopac i otvor za košnicu tj. ulaz (i pčele naravno), Langstrutove kutije postaju pčelinje košnice!

Skladnost Langstrutovih košnica omogućava selidbe pčelaru na različita mesta. Selidba košnica na razne pašne terene  je možda ključna osobina modernog komercijalnog pčelarstva, gde pčelari premeštaju svoje pčele kako bi se povećala proizvodnja meda i osigurala kvalitetna hrana društvima sa sigurnim preživljavanjem . Savremenom ,komercijalnom pčelaru kamion je obavezan uz paletiranje košnica i korišćenje dizalice ili viljuškara za utovar.


Iako je osnovni interes kod selidbe košnica dobijanje viškova meda za vrcanje i kasniju prodaju,u pojedinim zemljama pčelinja društva se pre svega koriste za oprašivanje velikih poljoprivrednih površina uz naknadu koju vlasnici plaćaju pčelarima.
Najupečatljiviji primer za to je u Sjedinjenim Američkim Državama, gde pčelari dovoze svoje pčele iz cele zemlje u Kaliforniju kako bi se oprašivali usevi  badema, koji  100% zavise od oprašivanja pčela. Ali okupljanje pčela iz cele zemlje može dovesti do štetne razmene parazita i bolesti među zajednicama,što je negativna strana ovog posla.
Ovaj oblik komercijalnog oprašivanja je jedna od mnogih potencijalnih izazivača stresa koji doprinose globalnom stradanju  pčela. Drugi su pesticidi, klimatske promene i širenje Varroa grinja, koja djeluje kao okidač bolesti među pčelinjim zajednicama.

Natrag na osnove: umetnost pčelarstva

Mnogi ljudi vide manji obim pčelarenja kao protivotrov za  probleme sa kojima se pčelarstvo danas suočava.Dobra vest je da bilo ko može držati pčele: samo treba kupiti  košnicu i društvo u njoj.
Ali pčelarstvo je mnogo više od onoga što se može videti golim okom.. Pčelarenje mnogi sa opravdanjem smatraju umetnošću a uspešni pčelar je onaj koji razume potrebe pčela,ravnotežu društva,zdravlje pčela i sezonske uslove.

Vrlo je bitno da svaki pčelar želi da nauči da prepozna štetočine i bolesti koje mogu uticati na pčele i kako ih suzbijati. Neke bolesti su vrlo zarazne i pčele mogu iste preneti nekoliko kilometara dok traže hranu, jer loše i nestručno upravljanje pčelama može naneti štetu kolegama u blizini i njihovim zajednicama..

Takođe, ako se odlučite držati pčele, morate bit svesni da njihov opstanak zavisi od nektara bliske okoline to jest od lokalne flore a da kada paše u prirodi nema tada se društva moraju prihranjivati sirupom i polenom po potrebi. U umerenim klimatskim podnebljima pčele najviše meda donose u kasno proleće i leto jer tda sve cveta i ima nektara u izubilju.
Ipak, najveći izazov današnjeg pčelarstva je nestajanje pčelinjih zajednica i kako sada stvari stoje može se desiti potpuno nestajanje koje bi bilo tragično i za opstanak ljudske vrste.Ovaj izazov je pojačan činjenicom da je potražnja za pčelama kao oprašivačima sve veća kako raste broj populacije ljudi na planeti.Dodatnu zabrinutost daje činjenica da je uticaj pčela na ekosistem od presudnog značaja.
Kako bi se osiguralo da ovi vredni insekati u dovoljnom broju i dobrom zdravlju obavljaju svoje mnogobrojne i značajne uloge ,nauka i pčelari će morati još napornije da rade zajedno na edukaciji pčelara za pravilnim rukovođenjem zajednicama pčela i iznalaženju načina da se pčele sačuvaju u ovim promenjlivim vremenskim i pašnim uslovima kakvi danas vladaju.

Hvala Zapadno Australijkom pčelaru Tiffane Bates za svoj izuzetan doprinos ovom članku.
Preuzeto sa sajta www.theconversation.com